Chyba wszyscy myśliwi i strzelcy sportowi strzelający myśliwskie konkurencje wiedzą ze strzelanie do ruchomych celów jest utrudnione i skomplikowane. Im większa szybkość celu i większa odległość to trafienie jest coraz trudniejsze. Na temat zakładania przez ostatnie dziesięciolecia napisano dużo, nagrano wideokasety, wyjaśniono prawie wszystkie przypadki, a myśliwskie pudła były, są i będą. Gdy przed wielu laty zacząłem polować sprawa nabrała dla mnie znaczenia. Z wypowiedzi myśliwych wynikało że stosują różną wielkość założenia. Analizowałem zawsze tylko jedną sytuację, defilującego zająca do boku w odległości około 40m. Gdy omawiałem tą sytuację różnymi myśliwymi, podawali w zależności od techniki strzelania wyprzedzenie od 1- do 4metrów, a więc rozpiętość bardzo duża. Na polowania zbiorowe zawsze chodziłem z notesem, obserwowałem i wypytywałem kolegów, jakie dawali założenia, z jakiej broni i amunicji strzelali.

Do polowań używam czeską dubeltówkę horyzontalną ZP 147, natomiast moja osobista żona rosyjską kurkówkę z Tuły. Gdy strzelałem ze strzelby żony zawsze odnosiłem wrażenie że ledwo pociągnąłem za spust a już słyszałem uderzenie śrutu w cel, moi znajomi i koledzy którzy strzelali z tej strzelby potwierdzali to. Gdy porównywaliśmy do innych dubeltówek nap. do boka TOZ 34 różnicę dało się odróżnić….” gołym uchem”, z kurkówki strzał padał zawsze dziwnie szybko. Kurkówka strzelała tak szybko że praktycznie żona nigdy nie miała pudła. Kiedyś na polowaniu mieliśmy z żoną jednakową sytuację, defilującego szaraka w odległości około 40m do boku, ja strzelałem dając 2.5 –3m wyprzedzenia i dostał za łopatkę, żona założyła pół zająca
przed przednie skoki i też dostał za łopatkę. Ta sytuacja przekonała mnie ostatecznie że wielkość założenia zależy nie tylko od refleksu strzelca czy indywidualnych cech psychofizycznych, ale też od innych uwarunkowań Zacząłem analizować skąd bierze się tak duża różnica zakładania. Wstępnie ustaliłem że różnica w założeniach zależy od modelu strzelby. Ponieważ wszystko zapisywałem, więc ze wstępnych ustaleń wynikało że z niektórych dubeltówek daje się mniejsze założenie a z innych większe.
Z zawodu jestem rusznikarzem, i mam dostęp do różnej broni, dzięki temu mogę obejrzeć mechanizmy każdej dubeltówki w celu dokładnego przeanalizowania.

Swoimi spostrzeżeniami podzieliłem się ze znajomym, szwedzkim konstruktorem broni, współ konstruktorem sztucera Carl Gustav 2000 Bertilem Johanssonem, który polecił mi komputerowy program Mechanical Deskop, bardzo pomocny do analizowania ruchu mechanizmów. Był rok 1995 a cena programu 5200 $ była dla mnie nie do przyjęcia.
Wstępne spostrzeżenia pozwoliły ustalić że za wielkość założenia odpowiedzialny jest między innym ruch mechanizmu spustowo uderzeniowego.

Należało więc zmierzyć czas ruchu mechanizmów,…tylko jak to zrobić ? Z zamiłowania jestem krótkofalowcem i budowa urządzeń elektronicznych nie jest mi obca, więc rozpocząłem budowę, takiego urządzenia. Gdy już część miałem gotową udało mi się kupić fabryczne urządzenie mierzące czas zwarcia i rozwarcia styków elektrycznych z dokładnością dziesięciotysięcznej części sekundy.

W dwu odpowiednio zmodernizowanych łuskach, umieściłem specjalnej konstrukcji styki elektryczne, a pod spusty też umocowałem o odpowiednich kształtach i z regulacją, styki elektryczne, a dla lepszego kontaktu, pozłociłem je. Najmniejszy ruch spustu powodował włączenie prądu a wysunięcie iglicy na głębokość 1mm wyłączenie, ten czas był dokładnie mierzony.

Opór stawiany iglicom przez styki elektryczne był jednakowy i w
przybliżeniu podobny do oporu jaki stawia kapturek spłonki.
Natychmiast zmierzyłem kurkówkę żony, miała czas 0,072sek, a średni czas 9 egzemplarzy popularnej broni IŻ-27-E 0,25 sek.


Na początku zamierzałem analizować ruch mechanizmów w IŻ-u przy pomocy specjalnego programu komputerowego Mehanical Descop, a do jego zakupu namawiał mnie mój znajomy, szwedzki konstruktor broni współ konstruktor sztucera Carl Gustav 2000, Bertil Johansson, ale cena 5200$, była dla mnie nie do przyjęcia.

Po rocznych próbach i eksperymentach udało mi się uzyskać w IŻ-27 czas 0,084sek wynik dobry, ale gorszy od strzelby mojej żony.
Głównym powodem bardzo dużej szybkości mechanizmów i krótkiego czasu działania w kurkówce żony są,…. 9cm kute sprężyny typu V,
Kurkówki pochodzą od skałkówek w których potrzebne było szybkie i silne uderzenie kurka, by skrzesać iskrę.
By zwiększyć szybkość uderzenia kurka wymyślono jeszcze przyśpieszacz ruchu kurka, tzw. łańcuszek który zwiększa szybkość opadania kurka i umożliwia całkowite wykorzystanie energii sprężyny.
Obecnie wszystkie współczesne dubeltówki posiadają sprężyny spiralne, które niestety mają dużo gorszą charakterystykę, kumulują w sobie zbyt mało energii, i rozprężają się za wolno.
Można powiedzieć że nie nadają się do broni myśliwskiej, ich jedyną zaletą jest że...są tanie.
Wykorzystując urządzenie do mierzenia ruchu mechanizmów broni przeprowadziłem wiele prób używając różnych olejów i zamrażając baskilę w zamrażarce do minus 18C stopni. Dobrze spisuje się popularny Balistol i inne specjalistyczne oleje do broni, zaskakujące i najlepsze wyniki uzyskałem stosując bezkwasowy czerwony olej stosowany w automatycznych skrzyniach biegów w samochodach, przy –18 stopniach praktycznie nie powodował opóżnienia. Nie nadają się do broni przy niskich temperaturach smary stałe typu ŁT i oleje silnikowe bo powodują duże hamowanie, a czasami hamowanie jest tak duże że uniemożliwiają odpalenie.
Na czas ruchu ma duży wpływ stan techniczny broni, zaniedbany IŻ-27E bez śladu oleju 0,29sek, twardy i długi spust rzędu 3-3.5kg powoduje dodatkowe opóźnienie nawet o 0.12sek. Dobry spust w Iż-u to 1.4 kg
Z moich pomiarów wynika ze najszybsze mechanizmy mają kurkówki i strzelby na tzw. pełnych zamkach, ale też nie wszystkie. Mierzyłem kapiszonówkę z XIX wieku do prób wykonałem imitacje nabojów, wynik 0.065 sek
Dokonałem wielu pomiarów z różnymi strzelcami, porównując Iż-a z jednym spustem i z dwoma spustami czyli mierząc czas od naciśnięcia pierwszego spustu do wysunięcia się drugiej iglicy.

Wynik zaskakujący, czas ruchu był prawie podobny. W sportowym Iż-u z jednym spustem znajduje się mechanizm bezwładnościowy który pod wpływem odrzutu broni przesuwa się do przodu blokując i uniemożliwiając w tym czasie odpalenie drugiej lufy i zanim nie wróci na swoje miejsce nie można oddać drugiego strzału, dodatkowo po naciśnięciu spustu i oddaniu strzału należy cofnąć palec aby spust zajął swoje przednie położenie. To wszystko trwa w czasie, niektórzy strzelcy w czasie pomiarów byli tak bardzo szybcy że potrafili oddać dwa strzały szybciej z Iż-a z dwoma spustami niż z jednym, byłem tym zaskoczony.
Już nie pamiętam na której I.W.A. w Norymberdze rozmawiałem na temat ruchu mechanizmów broni z przedstawicielami firmy Perazzi powiedzieli mi że ich broń jest specjalnie projektowana pod kątem dużej szybkości mechanizmów i według nich każda broń powinna mieć trzy najważniejsze parametry, dobrą składność, równomierne pokrycie, i bardzo dużą szybkość mechanizmów. Jak wiadomo z ich broni strzela światowa czołówka. A więc ten ruch to bardzo istotny parametr broni.

A co daje ta duża szybkość, otóż, jeżeli mechanizmy są wolne, to strzelając do przesuwającego się szybko celu dajemy duże wyprzedzenie, czyli strzelamy gdzieś w puste miejsce, daleko przed celem, im większa odległość tym większa możliwość popełnienia błędu.
Jeżeli mechanizmy są bardzo szybkie, założenie jest małe, strzelamy blisko celu, a jak strzelamy blisko celu, prawdopodobieństwo trafienia jest dużo, dużo większe. Dotyczy to myśliwych i strzelców sportowych, ten parametr, nieznany do tej pory użytkownikom broni ma duże znaczenie szczególnie przy strzelaniu sportowym gdzie cel jest mały i porusza się dużą prędkością.
Wielu utalentowanych strzelców którzy osiągnęli wysokie wyniki dzięki dużemu wytrenowaniu, przez ciężką pracę na strzelnicy, oraz indywidualnym wysokim predyspozycjom po kilku latach strzelania zatrzymują się na pewnym pułapie mimo intensywnego treningu, w takim przypadku powinni szukać broni
która posiada większą szybkość mechanizmów od poprzednio używanej

Mój znajomy rusznikarz i producent broni Norweg Trun Unset zainspirowany moimi pomiarami i eksperymentami, dokonał gruntownej modernizacji mechanizmów zwiększając znacznie szybkość mechanizmów w sportowej dubeltówce Mirokku swojego syna i uzyskał jeszcze lepsze wyniki niż ja. Używając tej broni Ule Unset szybko osiągnął szczyty, dzisiaj jest niekwestionowanym mistrzem.

Praktycznie każdą seryjna broń można zmodernizować i przyśpieszyć mechanizmy.
Bez większych problemów można udoskonalić wszystko co jest na bazie Iż-a, Browninga B- 525, Berettę 686, Bettinsoli
Udoskonalić można wszystkie modele Merkla, i horyzontalne strzelby niemieckie, nap Sauer, Buhag, Krupp, itp.
Wielu sportowców i myśliwych ma już tak zmodernizowane strzelby, jak na razie wszystkie opinie są pozytywne., sportowcy mają lepsze wyniki, a myśliwi…mniej pudeł.