Chyba wszyscy myœliwi i strzelcy sportowi strzelaj¹cy myœliwskie konkurencje wiedz¹ ze strzelanie do ruchomych celów jest utrudnione i skomplikowane. Im wiêksza szybkoœÌ celu i wiêksza odleg³oœÌ to trafienie jest coraz trudniejsze. Na temat zak³adania przez ostatnie dziesiêciolecia napisano du¿o, nagrano wideokasety, wyjaœniono prawie wszystkie przypadki, a myœliwskie pud³a by³y, s¹ i bêd¹. Gdy przed wielu laty zacz¹³em polowaÌ sprawa nabra³a dla mnie znaczenia. Z wypowiedzi myœliwych wynika³o ¿e stosuj¹ ró¿n¹ wielkoœÌ za³o¿enia. Analizowa³em zawsze tylko jedn¹ sytuacjê, defiluj¹cego zaj¹ca do boku w odleg³oœci oko³o 40m. Gdy omawia³em t¹ sytuacjê ró¿nymi myœliwymi, podawali w zale¿noœci od techniki strzelania wyprzedzenie od 1- do 4metrów, a wiêc rozpiêtoœÌ bardzo du¿a. Na polowania zbiorowe zawsze chodzi³em z notesem, obserwowa³em i wypytywa³em kolegów, jakie dawali za³o¿enia, z jakiej broni i amunicji strzelali.

Do polowaĂą uÂżywam czeskÂą dubeltĂłwkĂŞ horyzontalnÂą ZP 147, natomiast moja osobista Âżona rosyjskÂą kurkĂłwkĂŞ z TuÂły. Gdy strzelaÂłem ze strzelby Âżony zawsze odnosiÂłem wraÂżenie Âże ledwo pociÂągn¹³em za spust a juÂż sÂłyszaÂłem uderzenie Âśrutu w cel, moi znajomi i koledzy ktĂłrzy strzelali z tej strzelby potwierdzali to. Gdy porĂłwnywaliÂśmy do innych dubeltĂłwek nap. do boka TOZ 34 ró¿nicĂŞ daÂło siĂŞ odró¿niĂŚ….” goÂłym uchem”, z kurkĂłwki strzaÂł padaÂł zawsze dziwnie szybko. KurkĂłwka strzelaÂła tak szybko Âże praktycznie Âżona nigdy nie miaÂła pudÂła. KiedyÂś na polowaniu mieliÂśmy z ÂżonÂą jednakowÂą sytuacjĂŞ, defilujÂącego szaraka w odlegÂłoÂści okoÂło 40m do boku, ja strzelaÂłem dajÂąc 2.5 –3m wyprzedzenia i dostaÂł za ÂłopatkĂŞ, Âżona zaÂłoÂżyÂła pó³ zajÂąca
przed przednie skoki i te¿ dosta³ za ³opatkê. Ta sytuacja przekona³a mnie ostatecznie ¿e wielkoœÌ za³o¿enia zale¿y nie tylko od refleksu strzelca czy indywidualnych cech psychofizycznych, ale te¿ od innych uwarunkowaù Zacz¹³em analizowaÌ sk¹d bierze siê tak du¿a ró¿nica zak³adania. Wstêpnie ustali³em ¿e ró¿nica w za³o¿eniach zale¿y od modelu strzelby. Poniewa¿ wszystko zapisywa³em, wiêc ze wstêpnych ustaleù wynika³o ¿e z niektórych dubeltówek daje siê mniejsze za³o¿enie a z innych wiêksze.
Z zawodu jestem rusznikarzem, i mam dostêp do ró¿nej broni, dziêki temu mogê obejrzeÌ mechanizmy ka¿dej dubeltówki w celu dok³adnego przeanalizowania.

Swoimi spostrze¿eniami podzieli³em siê ze znajomym, szwedzkim konstruktorem broni, wspó³ konstruktorem sztucera Carl Gustav 2000 Bertilem Johanssonem, który poleci³ mi komputerowy program Mechanical Deskop, bardzo pomocny do analizowania ruchu mechanizmów. By³ rok 1995 a cena programu 5200 $ by³a dla mnie nie do przyjêcia.
Wstêpne spostrze¿enia pozwoli³y ustaliÌ ¿e za wielkoœÌ za³o¿enia odpowiedzialny jest miêdzy innym ruch mechanizmu spustowo uderzeniowego.

NaleÂżaÂło wiĂŞc zmierzyĂŚ czas ruchu mechanizmĂłw,…tylko jak to zrobiĂŚ ? Z zamiÂłowania jestem krĂłtkofalowcem i budowa urzÂądzeĂą elektronicznych nie jest mi obca, wiĂŞc rozpocz¹³em budowĂŞ, takiego urzÂądzenia. Gdy juÂż czêœÌ miaÂłem gotowÂą udaÂło mi siĂŞ kupiĂŚ fabryczne urzÂądzenie mierzÂące czas zwarcia i rozwarcia stykĂłw elektrycznych z dokÂładnoÂściÂą dziesiĂŞciotysiĂŞcznej czĂŞÂści sekundy.

W dwu odpowiednio zmodernizowanych ³uskach, umieœci³em specjalnej konstrukcji styki elektryczne, a pod spusty te¿ umocowa³em o odpowiednich kszta³tach i z regulacj¹, styki elektryczne, a dla lepszego kontaktu, poz³oci³em je. Najmniejszy ruch spustu powodowa³ w³¹czenie pr¹du a wysuniêcie iglicy na g³êbokoœÌ 1mm wy³¹czenie, ten czas by³ dok³adnie mierzony.

OpĂłr stawiany iglicom przez styki elektryczne byÂł jednakowy i w
przybliÂżeniu podobny do oporu jaki stawia kapturek spÂłonki.
Natychmiast zmierzyÂłem kurkĂłwkĂŞ Âżony, miaÂła czas 0,072sek, a Âśredni czas 9 egzemplarzy popularnej broni IÂŻ-27-E 0,25 sek.


Na pocz¹tku zamierza³em analizowaÌ ruch mechanizmów w I¯-u przy pomocy specjalnego programu komputerowego Mehanical Descop, a do jego zakupu namawia³ mnie mój znajomy, szwedzki konstruktor broni wspó³ konstruktor sztucera Carl Gustav 2000, Bertil Johansson, ale cena 5200$, by³a dla mnie nie do przyjêcia.

Po rocznych prĂłbach i eksperymentach udaÂło mi siĂŞ uzyskaĂŚ w IÂŻ-27 czas 0,084sek wynik dobry, ale gorszy od strzelby mojej Âżony.
G³ównym powodem bardzo duÂżej szybkoÂści mechanizmĂłw i krĂłtkiego czasu dziaÂłania w kurkĂłwce Âżony sÂą,…. 9cm kute sprĂŞÂżyny typu V,
KurkĂłwki pochodzÂą od skaÂłkĂłwek w ktĂłrych potrzebne byÂło szybkie i silne uderzenie kurka, by skrzesaĂŚ iskrĂŞ.
By zwiêkszyÌ szybkoœÌ uderzenia kurka wymyœlono jeszcze przyœpieszacz ruchu kurka, tzw. ³aùcuszek który zwiêksza szybkoœÌ opadania kurka i umo¿liwia ca³kowite wykorzystanie energii sprê¿yny.
Obecnie wszystkie wspó³czesne dubeltówki posiadaj¹ sprê¿yny spiralne, które niestety maj¹ du¿o gorsz¹ charakterystykê, kumuluj¹ w sobie zbyt ma³o energii, i rozprê¿aj¹ siê za wolno.
MoÂżna powiedzieĂŚ Âże nie nadajÂą siĂŞ do broni myÂśliwskiej, ich jedynÂą zaletÂą jest Âże...sÂą tanie.
WykorzystujÂąc urzÂądzenie do mierzenia ruchu mechanizmĂłw broni przeprowadziÂłem wiele prĂłb uÂżywajÂąc ró¿nych olejĂłw i zamraÂżajÂąc baskilĂŞ w zamraÂżarce do minus 18C stopni. Dobrze spisuje siĂŞ popularny Balistol i inne specjalistyczne oleje do broni, zaskakujÂące i najlepsze wyniki uzyskaÂłem stosujÂąc bezkwasowy czerwony olej stosowany w automatycznych skrzyniach biegĂłw w samochodach, przy –18 stopniach praktycznie nie powodowaÂł opó¿nienia. Nie nadajÂą siĂŞ do broni przy niskich temperaturach smary staÂłe typu ÂŁT i oleje silnikowe bo powodujÂą duÂże hamowanie, a czasami hamowanie jest tak duÂże Âże uniemoÂżliwiajÂą odpalenie.
Na czas ruchu ma du¿y wp³yw stan techniczny broni, zaniedbany I¯-27E bez œladu oleju 0,29sek, twardy i d³ugi spust rzêdu 3-3.5kg powoduje dodatkowe opóŸnienie nawet o 0.12sek. Dobry spust w I¿-u to 1.4 kg
Z moich pomiarĂłw wynika ze najszybsze mechanizmy majÂą kurkĂłwki i strzelby na tzw. peÂłnych zamkach, ale teÂż nie wszystkie. MierzyÂłem kapiszonĂłwkĂŞ z XIX wieku do prĂłb wykonaÂłem imitacje nabojĂłw, wynik 0.065 sek
Dokona³em wielu pomiarów z ró¿nymi strzelcami, porównuj¹c I¿-a z jednym spustem i z dwoma spustami czyli mierz¹c czas od naciœniêcia pierwszego spustu do wysuniêcia siê drugiej iglicy.

Wynik zaskakuj¹cy, czas ruchu by³ prawie podobny. W sportowym I¿-u z jednym spustem znajduje siê mechanizm bezw³adnoœciowy który pod wp³ywem odrzutu broni przesuwa siê do przodu blokuj¹c i uniemo¿liwiaj¹c w tym czasie odpalenie drugiej lufy i zanim nie wróci na swoje miejsce nie mo¿na oddaÌ drugiego strza³u, dodatkowo po naciœniêciu spustu i oddaniu strza³u nale¿y cofn¹Ì palec aby spust zaj¹³ swoje przednie po³o¿enie. To wszystko trwa w czasie, niektórzy strzelcy w czasie pomiarów byli tak bardzo szybcy ¿e potrafili oddaÌ dwa strza³y szybciej z I¿-a z dwoma spustami ni¿ z jednym, by³em tym zaskoczony.
Ju¿ nie pamiêtam na której I.W.A. w Norymberdze rozmawia³em na temat ruchu mechanizmów broni z przedstawicielami firmy Perazzi powiedzieli mi ¿e ich broù jest specjalnie projektowana pod k¹tem du¿ej szybkoœci mechanizmów i wed³ug nich ka¿da broù powinna mieÌ trzy najwa¿niejsze parametry, dobr¹ sk³adnoœÌ, równomierne pokrycie, i bardzo du¿¹ szybkoœÌ mechanizmów. Jak wiadomo z ich broni strzela œwiatowa czo³ówka. A wiêc ten ruch to bardzo istotny parametr broni.

A co daje ta du¿a szybkoœÌ, otó¿, je¿eli mechanizmy s¹ wolne, to strzelaj¹c do przesuwaj¹cego siê szybko celu dajemy du¿e wyprzedzenie, czyli strzelamy gdzieœ w puste miejsce, daleko przed celem, im wiêksza odleg³oœÌ tym wiêksza mo¿liwoœÌ pope³nienia b³êdu.
Je¿eli mechanizmy s¹ bardzo szybkie, za³o¿enie jest ma³e, strzelamy blisko celu, a jak strzelamy blisko celu, prawdopodobieùstwo trafienia jest du¿o, du¿o wiêksze. Dotyczy to myœliwych i strzelców sportowych, ten parametr, nieznany do tej pory u¿ytkownikom broni ma du¿e znaczenie szczególnie przy strzelaniu sportowym gdzie cel jest ma³y i porusza siê du¿¹ prêdkoœci¹.
Wielu utalentowanych strzelcĂłw ktĂłrzy osiÂągnĂŞli wysokie wyniki dziĂŞki duÂżemu wytrenowaniu, przez ciĂŞÂżkÂą pracĂŞ na strzelnicy, oraz indywidualnym wysokim predyspozycjom po kilku latach strzelania zatrzymujÂą siĂŞ na pewnym puÂłapie mimo intensywnego treningu, w takim przypadku powinni szukaĂŚ broni
która posiada wiêksz¹ szybkoœÌ mechanizmów od poprzednio u¿ywanej

Mój znajomy rusznikarz i producent broni Norweg Trun Unset zainspirowany moimi pomiarami i eksperymentami, dokona³ gruntownej modernizacji mechanizmów zwiêkszaj¹c znacznie szybkoœÌ mechanizmów w sportowej dubeltówce Mirokku swojego syna i uzyska³ jeszcze lepsze wyniki ni¿ ja. U¿ywaj¹c tej broni Ule Unset szybko osi¹gn¹³ szczyty, dzisiaj jest niekwestionowanym mistrzem.

Praktycznie kaÂżdÂą seryjna broĂą moÂżna zmodernizowaĂŚ i przyÂśpieszyĂŚ mechanizmy.
Bez wiĂŞkszych problemĂłw moÂżna udoskonaliĂŚ wszystko co jest na bazie IÂż-a, Browninga B- 525, BerettĂŞ 686, Bettinsoli
UdoskonaliĂŚ moÂżna wszystkie modele Merkla, i horyzontalne strzelby niemieckie, nap Sauer, Buhag, Krupp, itp.
Wielu sportowcĂłw i myÂśliwych ma juÂż tak zmodernizowane strzelby, jak na razie wszystkie opinie sÂą pozytywne., sportowcy majÂą lepsze wyniki, a myÂśliwi…mniej pudeÂł.