Temat który poruszê jest typowo techniczny i przypuszczam ¿e znajdzie zainteresowanie bardziej w¶ród mêskiej czê¶ci my¶liwych, chodzi o pokrycie ¶rutem. W Polsce nie ma tradycji wytwarzania broni ¶rutowej wiêc zainteresowani tym tematem nie maj± sk±d pobraæ w³a¶ciwej wiedzy. Nie ma literatury na ten temat i nie ma wiedzy praktycznej. Natomiast czê¶æ wiedzy która jest publikowana w internecie posiada bardzo znaczne przek³amania i niestety jest tylko powierzchowna, w dobie kapitalizmu najwiêkszych tajników wiedzy nikt nie opublikuje …..za darmo, tym bardziej na temat broni.

W internecie jest anonimowo¶æ, mo¿e pisaæ kto chce i ma ochotê na dany temat, profesor wybitny znawca lub ca³kowity laik.
Mo¿na znale¼æ w internecie opisy i porady które zamieszczaj± anonimowi znawcy, którzy czêsto pisz± nieprawdê by celowo wprowadziæ w b³±d czytelników dla zabawy i ¶miechu.

Znany jest przypadek jednej z witryn internetowych w którym internauta wystêpowa³ pod szyldem eksperta i udziela³ porad w zakresie eksploatacji i budowy broni, ³owiectwa i porad prawnych, jak pó¼niej siê okaza³o by³ nim 23 letni sta¿ysta z zawodu stolarz.W przypadku gdy czytaj±cy niezwi±zany jest z mechanik± i rusznikarstwem czyta porady których jest kilkana¶cie ró¿nych a czêsto kilka przeciwstawnych nie potrafi wychwyciæ która to jest ta w³a¶ciwa i.... prawdziwa.
W ten sposób w ostatnich latach powstaje wiele mitów, poniewa¿ wystêpuje zjawisko nastêpuj±ce, tysi±c razy powielona zmy¶lona teoria w internecie staje siê prawd±.

Pisz±c artyku³ o lufach ¶rutowych dla My¶liwca Kresowego zwróci³em siê do londyñskich firm rusznikarskich o zgodê na opublikowanie zdjêæ które zrobi³em bêd±c u nich, niestety zgody nie otrzyma³em, nale¿y przypuszczaæ ¿e ma to zwi±zek z utrzymaniem tajemnic zawodowych, które nale¿y uszanowaæ i jest to zgodne z duchem kapitalizmu ...wiedza kosztuje.
S³uchaj±c opowie¶ci my¶liwych o dawnych strzelbach wielu z nich chwali daleki zasiêg i dobre pokrycie. Wiêc czy to jest mit czy tylko my¶liwska fantazja w czasie towarzyskich spotkañ.
Jednym z najwa¿niejszych parametrów dubeltówki jest równomierne pokrycie.
Nale¿y zadaæ pytanie co najbardziej wp³ywa na równomierne pokrycie, i tu nale¿y napisaæ otwarcie ¿e w dalszej czê¶ci artyku³u zostanie zachowana czê¶ciowa dyskrecja poniewa¿ czê¶æ wiedzy musi zostaæ w krêgu zawodowych rusznikarzy.
Proces równomiernego pokrycia zaczyna siê ju¿ w fazie produkcji lufy, po wywierceniu otworu nastêpuje obróbka zewnêtrzna lufy i tu decyduj±ce znaczenie ma równomierno¶æ obwodowa ¶cianki, równomierno¶æ ¶cianki lufy mierzymy za pomoc± urz±dzenia z czujnikiem zegarowym. Je¿eli w³os ludzki ma ¶rednicê 0.05mm to lufa aby równomiernie pracowa³a w czasie strza³u i tym samym zapewnia³a bardzo równe pokrycie musi mieæ równomierno¶æ obwodow± nie wiêksz± ni¿ 0.02mm.



Zdjêcie Nr 1 przedstawia pomiar równomierno¶ci ¶cianki lufy w strzelbie samopowtarzalnej.



Zdjêcie Nr 2 pokazuje pomiar grubo¶ci ¶cianki tylko fragmentu dolnej lufy w sportowym boku, ten fragment da wystarczaj±co dok³adny obraz w którym miejscu ¶cianka lufy jest grubsza a w którym cieñsza.






Znawcy tematu zawodowi tokarze doskonale wiedz± ¿e uzyskanie takich parametrów na d³ugo¶ci 75cm przy których obrabiana rurka o ¶ciankach w niektórych miejscach jest 1.5mm a czasami nawet mniej graniczy z cudem, dlatego te¿ tak wysok± dok³adno¶æ 0.02mm uzyskujemy tylko i wy³±cznie rêcznie, przez ...pi³owanie pilnikiem, lub w±sk± ta¶mówk±, ostatecznie pilnikark±, ale zawsze jest to proces rêczny i nie ma na ¶wiecie innej metody uzyskania tak dok³adnego wymiaru.
Tak± dok³adno¶æ stosuj± znane mi firmy Purdey & Son, Holland & Holland, czy Boss & CO. Wspó³czesne metody kucia luf ¶rutowych na zimno s± wspania³e dla producenta, wytworzenie lufy jest tanie i szybkie, niestety nie zapewnia idealnej równomierno¶ci ¶cianki lufy, a nikt w produkcji seryjnej nie bêdzie pi³owaæ pilnikiem lufy, bo.... nie ma czasu.
Dok³adno¶æ wykonania lufy przez kucie na zimno do celów my¶liwskich i na zawodach na ¶rednim szczeblu jest wystarczaj±ca ale w strzelaniu na ¶wiatowych zawodach niestety wymaga ju¿ rêcznego doszlifowania. Tak wysoka dok³adno¶æ wykonania zapewnia ¿e idealne pokrycie jest niezale¿nie od rodzaju amunicji, tym w³a¶nie charakteryzuj± siê strzelby najlepszych ¶wiatowych marek.

W czasie kucia wystêpuje zgniot cz±steczek metalu, dlatego lufy kute s± bardziej wytrzyma³e, ale nie pracuj± tak dobrze jak lufy wykonane tradycyjn± obróbk± przez skrawanie
Po zlutowaniu luf nastêpuje najwa¿niejszy i ju¿ koñcowy zabieg, strojenie indywidualne ka¿dej lufy z osobna, który polega na szlifowaniu w pewnych miejscach ¶rodka lufy oraz inne zabiegi, o których drodzy czytelnicy proszê wybaczyæ nie mogê napisaæ.
Jak z tego widaæ aby lufa mia³a idealne pokrycie nie mo¿e byæ w ¶rodku chromowana, po pierwsze chrom utrudnia szlifowanie po drugie w czasie szlifowania usuniêty zostanie chrom. Ponadto patrz±c pod ¶wiat³o przez lufê która daje równe pokrycie stwierdzimy ¿e.... nie jest idealnie równa, ale w tym przypadku nie ma to znaczenia gdy¿ wynik na tarczy jest najwa¿niejszy. Widok lekko nierównej lufy w ¶rodku mo¿e byæ deprymuj±cy dla nieznaj±cego zagadnienie my¶liwego i w wielu przypadkach mo¿e zniechêciæ do zakupu takiej broni.
Ju¿ dawno stwierdzono ¿e równe pokrycie poprawia rozszerzona ¶rednica lufy w kszta³cie beczu³ki tu¿ przed czokiem. Jednak ten system nie jest stosowany ze wzglêdu na trudny i skomplikowany proces technologiczny. Przy kuciu luf na zimno beczu³ki nie uzyskamy gdy¿ po zakoñczeniu procesu nie wyjmie siê trzpienia
Jednak przez przypadek z pomoc± przysz³y wymienne czoki.
Otó¿ aby przesuwaj±cy siê przez lufê koszyk nie zaczepia³ o wkrêcony czok robi siê go tak aby jego pocz±tek mia³ wiêksz± ¶rednicê od przewodu lufy, czêsto rozszerzenie jest znaczne i oscyluje w granicach 0.5mm co umo¿liwia jego bezpieczne przej¶cie. Tym sposobem powstaje w lufie co¶ podobnego do beczu³ki.
Na równe pokrycie pozytywnie wp³ywa równie¿ kszta³t przewodu lufy, który ma byæ w kszta³cie zwê¿aj±cego siê sto¿ka od komory nabojowej do czoka. Prawie wszystkie lufy Merkla wersji lux lub innych drogich dubeltówek horyzontalnych by³y robione w sto¿ek, a zw³aszcza lufy boka Merkla gdzie zwê¿enie by³o prawie 0.3mm a czasami i wiêcej.
Niestety nic nie zast±pi precyzyjnej obróbki lufy zgodnie ze sztuk± rusznikarsk±, która mo¿e byæ wykonana tylko w ma³ych fabrykach i manufakturach, lub przez rzemie¶lnika znaj±cego zagadnienie.
Z up³ywem czasu dawna rusznikarska sztuka i wiedza przekazywana z pokolenia na pokolenie obecnie powoli zanika pod wp³ywem po¶piechu i ogólnej masówki.
Mo¿na zadaæ pytanie czy mo¿na poprawiæ pokrycie we wspó³czesnych gotowych strzelbach, je¿eli dubeltówka ma lufy kute s± na zimno,... trochê mo¿na ale niewiele.
Przy strzelaniu sportowym gdzie liczy siê ka¿dy trafiony rzutek i ten jeden mo¿e zadecydowaæ o zwyciêstwie, warto spróbowaæ.
Natomiast w dubeltówkach wyprodukowanych maksymalnie do lat 90- tych ubieg³ego wieku w którym lufy by³y robione tradycyjna metod±,... mo¿na sporo, oczywi¶cie w zale¿no¶ci od egzemplarza i wiedzy rusznikarza.